Romatizma Rehberi
Romatizma kas, kiriş, mafsal, kemik ve sinirlerde görülen, kuvvetsizlik ve ağrıya neden olan hastalıkların tümüne verilen addır. Birçok karışıklıklara neden olduğu için romatizma hastalığı yerine romatizmal hastalıklar demek daha doğrudur. Romatizma deyimi tıpta sayıları 50’ yi aşan bir dizi hastalığın ortak adıdır. Bu hastalık veremden, diyabetten ya da kanserden on misli daha sık görülen, çok yaygın ve kronik bir hastalıktır. Günümüzde otoimmün hastalıklar arasında kabul edilmektedir. Romatizmanın en çok görülen biçimi, romatoid artrittir. Öteki çeşitleri, mafsal hastalıkları, spondilitis, sinir iltihabı, bursitis, lif iltihabı, miyositis, lumbago, siyatik ve nikris gibi isimler alırlar. Bunlar, kırk yaşın yukarısındakileri etkileyen belli başlı hastalıklardır.
Romatoid artrit (RA) nedir?
Romatoid artrit veya RA, otoimmün ve inflamatuar bir hastalıktır; bu, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla vücudunuzdaki sağlıklı hücrelere saldırması ve vücudun etkilenen bölgelerinde iltihaplanmaya (ağrılı şişlik) neden olması anlamına gelir. RA esas olarak eklemlere saldırır, genellikle aynı anda birçok eklem. RA genellikle eller, bilekler ve dizlerdeki eklemleri etkiler. RA’lı bir eklemde, eklemin astarı iltihaplanır ve eklem dokusuna zarar verir. Bu doku hasarı, uzun süreli veya kronik ağrıya, kararsızlığa (denge eksikliği) ve deformiteye (şekil bozukluğu) neden olabilir. RA ayrıca vücuttaki diğer dokuları da etkileyebilir ve akciğerler, kalp ve gözler gibi organlarda sorunlara neden olabilir.
RA’nın belirti ve semptomları nelerdir?
RA ile, alevlenme olarak bilinen semptomların kötüleştiği ve remisyon olarak bilinen semptomların iyileştiği zamanlar vardır. RA’nın belirti ve semptomları şunları içerir:
- Birden fazla eklemde ağrı veya ağrı
- eklemde sertlik
- Birden fazla eklemde hassasiyet ve şişlik
- Vücudun her iki tarafında aynı belirtiler (örneğin iki elde veya her iki dizde)
- Kilo kaybı
- Ateş
- Yorgunluk veya yorgunluk
- zayıflık
Romatizmal ateş (akut romatizmal ateş)
Ateşli romatizma ise 5-15 yaş arası çocuklarda görülür, en ziyade kalbi tutar ama aslında bir enfeksiyon hastalığıdır. Romatizmal ateş (akut romatizmal ateş) kalbi, eklemleri, beyni ve cildi etkileyebilen bir hastalıktır. Strep boğaz ve kızıl hastalığı enfeksiyonları uygun şekilde tedavi edilmezse romatizmal ateş gelişebilir. Bu enfeksiyonların erken teşhisi ve antibiyotiklerle tedavi, romatizmal ateşi önlemenin anahtarıdır.
Romatizmal ateş ne anlama gelir? Romatizmal ateş, eklemler ve kalp gibi vücut bölgelerinde iltihaplanmaya neden olan otoimmün bir hastalıktır. Doktorlar tarafından akut romatizmal ateş olarak da bilinir. Vücudun bağışıklık sistemi tedavi edilmemiş boğaz ağrısı veya kızıl enfeksiyonuna aşırı tepki verdiğinde ortaya çıkar.Yapılacak laboratuar testlerinden antisroptolizin-O (ASO veya ASTO) reaksiyonu, çocuğun streptokok enfeksiyonu geçirip geçirmediği anlamaya yardımcı olmaktadır.
ankilozan spondilit
Diğer bir çeşit romatizma da ankilozan spondilit denen, omurga eklemlerini tutan bir hastalıktır. % 90 erkeklerde görülür. Ankilozan spondilit, omurgadaki omurların zamanla birbirine kaynaşmasına neden olabilen inflamatuar bir durumdur. Bu füzyon sonucunda omurga daha az esnek hale gelir ve bu da kambur bir duruşa neden olabilir. Kaburgalar etkilenirse derin nefes almak zor olabilir. İltihaplı romatizmal hastalıklar arasında, romatoit artrit’ten sonra, en sık görülendir. Hastalık, kalça kemikleriyle sağrı kemikleri arasındaki eklemlerde başlar. Ağrılar giderek şiddetlenir. Bele, bacaklara, sırta yayılır. Ağrılar, günün erken ve geç saatlerinde şiddetlenir. Diğer zamanlarda ağrı azalsa da küçük bir sarsıntı, merdiven inip çıkma, otobüse inip binme, hastaya ağrılarını hatırlatır. Başlangıç döneminde,gözlerde kızarma, topukların arka bölümlerinde ağrı, peniste akıntı olabilir. En sık tutulma yaşı, 20-30 arası olmakla birlikte, çocuklar ve yaşlılar da hastalanabilirler.
ankilozan spondilit (AS) için bir tedavi yoktur, ancak semptomları hafifletmeye yardımcı olacak tedavi mevcuttur. Tedavi ayrıca omurganın birleşme (kaynaşma) ve sertleşme sürecini geciktirmeye veya önlemeye yardımcı olabilir.
yumuşak doku romatizması
Eklem dışı bir romatizma olarak da bilinen yumuşak doku romatizması; yumuşak dokulara yerleşir. Bu dokular; kaslar, kasların tendonları, tendon kılıfları, yağ ve bağdokuları gibi, yumuşak dokulardır. En tipik belirtisi, oluştuğu yerdeki ağrılardır. Kadınlarda daha sık rastlanır. Tek yanlı aşırı zorlamalar, soğuk esinti, omurgadaki duruş hataları, yumuşak doku romatizmasının başlıca nedenidir. Bademcik, sinüzit, safra kesesi, yumurtalık iltihapları, yumuşak dokulardaki ağrılara neden olur. Yumuşak doku romatizmasının en çok görülen nedenlerinden biri de; ruhsal gerginliktir. İnatçı omuz, baş, sırt, bel ve eklem ağrılarının arkasında, ruhsal sorunlar gizlidir.
Romatizmal hastalıkların sistemik olan diğer şekilleri kollajen doku hastalıkları ( sistemik lupus eritematosus, skleroderma, dermatomyositis, periarteritis, nodoza vb.) ayrılmakla beraber eklem ağrıları bakımından romatizmaya benzerler.