Psoriazis – Sedef hastalığı Rehberi

Sedef hastalığı nedir? Sedef hastalığı yaygın bir kronik cilt hastalığıdır. Birkaç çeşit sedef hastalığı vardır. Ana tip plak sedef hastalığıdır. Cilt hücrelerinin aşırı büyümesi cildinizde bir tür kızarıklık oluşturduğunda ortaya çıkar. Döküntü genellikle kırmızı lekeler ve pullara benzeyen pul pul beyaz lekeler ile ortaya çıkar. Sedef hastalığı, gümüşi pullarla kaplı kırmızı, pul pul, kabuklu cilt lekelerine neden olan bir cilt rahatsızlığıdır. Bu yamalar normalde dirseklerinizde, dizlerinizde, kafa derinizde ve sırtınızda görülür, ancak vücudunuzun herhangi bir yerinde görünebilir. Çoğu insan sadece küçük yamalar ile etkilenir. Bazı durumlarda, yamalar kaşıntılı veya ağrılı olabilir. Her yaşta başlayabilir, ancak çoğu zaman 35 yaşın altındaki yetişkinlerde gelişir. Durum erkekleri ve kadınları eşit olarak etkiler.

Sedef hastalığının şiddeti kişiden kişiye büyük ölçüde değişir. Bazı insanlar için bu sadece küçük bir tahriştir, ancak diğerleri için yaşam kaliteleri üzerinde büyük bir etkisi olabilir. Sedef hastalığı, genellikle semptomların olmadığı veya hafif semptomların olduğu dönemleri ve ardından semptomların daha şiddetli olduğu dönemleri içeren uzun süreli (kronik) bir hastalıktır.

Sedef hastalığının belirtileri

• Kaba, pullu ciltte kırmızı veya pembe kabarık lekeler.
• Çatlayabilen ve kanayabilen kuru veya pul pul cilt.
• Yanan veya sokan cilt.
• Kaşıntılı veya ağrılı cilt.
• Kalın, engebeli tırnaklar.
• Derideki kırmızı lekeler üzerinde irin dolu kabarcıklar (daha ciddi vakalarda).
• Belirtiler vücudunuzun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Ortak yerler dizleriniz, dirsekleriniz ve kafa derinizdir.

Sedef hastalığına ne sebep olur?

Sedef hastalığı bağışıklık sistemi ile başlar. Bağışıklık sisteminiz vücudunuzu enfeksiyon ve hastalıklara karşı korur. Sedef hastalığınız olduğunda, T hücreleriniz (bir tür beyaz kan hücresi) cilt hücrelerinize yanlışlıkla saldırır. Bu, cilt hücrelerinizin hızla üretilmesine ve şişmesine neden olur.

Sedef hastalığına yakalanan çoğu insan 15 ila 35 yaşları arasındadır. Sedef hastalığı genetik olabilir ve ailelerden geçebilir. Sedef hastalığı bulaşıcı değildir. Onu başkasından alamaz veya dokunarak başkasına veremezsiniz. Ayrıca vücudunuzun diğer bölgelerine de yayamazsınız.

Sedef hastalığı nasıl teşhis edilir?

Sedef hastalığını teşhis etmek zor olabilir. Bunun nedeni, egzama gibi diğer cilt problemlerine benzemesidir. Sedef hastalığınız olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun. Doktor fizik muayene yapacak ve belirtilerinizi gözden geçirecektir. Tanınıza yardımcı olması için bir deri biyopsisi alabilir ve laboratuvarda inceleyebilirler. Sizi bir dermatoloğa (cilt doktoruna) sevk edebilirler.

Farklı derecelerde sedef hastalığı vardır:

Hafif: Belirtiler vücudunuzun %3’ünden daha azını kaplar.
Orta: Belirtiler vücudunuzun %3 ila %10’unu kaplar.
Şiddetli: Belirtiler vücudunuzun %10’undan fazlasını kaplar.

Sedef hastalığı önlenebilir mi, kaçınılabiliyor mu?

Sedef hastalığından kaçınamazsınız, ancak onu kontrol etmeye yardımcı olabilirsiniz. Sedef hastalığı olan kişiler, herhangi bir semptom olmaksızın zaman periyotları yaşayabilirler. Diğer zamanlarda, sedef hastalığı alevlenebilir veya kötüleşebilir.

Aşağıdakiler dahil alevlenmelere neden olabilecek faktörlerden kaçının:

1. stres
2. kuru cilt
3. cilt tahrişleri
4. soğuk hava
5. sigara içmek
6. enfeksiyonlar (strep boğaz veya soğuk algınlığı gibi)
7. bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar
8. bazı ilaçlar (yüksek tansiyon için beta blokerler gibi)

sedef hastalığı tedavisi

Çoğu durumda, kullanılan ilk tedavi, D vitamini analogları veya topikal kortikosteroidler gibi topikal bir tedavi olacaktır. Topikal tedaviler cilde uygulanan kremler ve merhemlerdir. Bunlar etkili değilse veya durumunuz daha şiddetliyse, fototerapi adı verilen bir tedavi kullanılabilir. Fototerapi, cildinizi belirli ultraviyole ışık türlerine maruz bırakmayı içerir. Yukarıdaki tedavilerin etkisiz olduğu ciddi vakalarda sistemik tedaviler kullanılabilir. Bunlar, tüm vücutta çalışan oral veya enjekte edilen ilaçlardır. Sedef hastalığı için bir dizi tedavi vardır. Doktorunuz hangisinin sizin için en iyi olduğuna karar vermenize yardımcı olacaktır. Cildinizi nemlendirmek için önce reçetesiz satılan bir ürün deneyin. Vücut losyonu cildinizin fazla kurumasını ve çatlamasını önlemeye yardımcı olabilir. Bazı pulları veya pürüzlü yamaları kaldırabilir. Epsom tuzları, Ölü Deniz tuzları, banyo yağı veya yulaf ezmesi ile banyo yapmak da semptomları hafifletebilir. Kızarıklık ve kaşıntıyı azaltmaya ve pulları gidermeye yardımcı olabilir.

Reçetesiz çözümler işe yaramazsa, doktorunuz topikal ilaçlar reçete edebilir.

Bunlara reçeteli kremler, merhemler, losyonlar ve jeller dahildir. Bunları etkilenen bölgelerinize uygularsınız. İlacın cildinizde kalmasına yardımcı olmak için tedavi edilen yamaları plastik sargı ile örtün. Saç derisinde sedef hastalığı için özel şampuanlar kullanabilirsiniz.

Doktorunuz hap veya enjeksiyon şeklinde ilaç reçete edebilir. Bu, ciddi vakalarda veya durumun yaygın olduğu durumlarda daha yaygındır. Bu ilaçların bazıları yan etkilere neden olabilir. Genellikle, semptomların alevlenmesi gibi kısa bir süre için bunları alırsınız.

Güneş ışığı sedef hastalığına yardımcı olabilir, ancak güneşte çok uzun süre kalmamaya dikkat edin.

Güneş yanığı durumunuzu daha da kötüleştirebilir. Bir tedavi şekli olarak güneş ışığına maruz kalmanın nasıl güvenli bir şekilde kullanılacağı konusunda doktorunuzla konuşun. Semptomlar vücudunuzun belirli bölgeleriyle sınırlıysa, ışık tedavisi başka bir seçenek olabilir. Bu tedavi ile etkilenen cilt kontrollü yapay güneş ışığı formlarına maruz bırakılır. Bazen doktorunuz, cildinizi ışığa daha açık hale getiren Psoralen’i almanızı isteyebilir. Bu PUVA tedavisi olarak bilinir.

Sedef hastalığı ile yaşamak

Sedef hastalığının tedavisi yoktur. Tedavinin amacı semptomları hafifletmek ve alevlenmeleri azaltmaktır. Sedef hastalığı olan kişilerde psoriatik artrit gelişebilir. Bu eklemlerinizi etkiler ve şişme, sertlik ve ağrıya neden olur. Sedef hastalığı diğer sağlık koşullarıyla bağlantılı olabilir. Örnekler diyabet ve kalp hastalığını içerir. Sedef hastalığı bazı insanlar için sadece küçük bir tahriş olmasına rağmen, daha ciddi şekilde etkilenenler için yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkisi olabilir. Örneğin, sedef hastalığı olan bazı kişilerin, durumun görünümleri üzerindeki etkisi nedeniyle düşük özgüvenleri vardır. Eklemlerde ve bağ dokusunda hassasiyet, ağrı ve şişlik oluşması da oldukça yaygındır. Bu psoriatik artrit olarak bilinir. Sedef hastalığınız varsa ve fiziksel ve zihinsel sağlığınızla ilgili endişeleriniz varsa doktorunuzla veya sağlık ekibinizle görüşün. Gerekirse tavsiye ve daha fazla tedavi sunabilirler. Sedef hastalığı olan kişiler için  ve diğer insanlarla konuşabileceğiniz Hastarehberi Sedef Destek Grupları da vardır.

Sedef Hastalığında Patogenez

Psoriazis epidermisin asiri proliferasyonu ile karakterize kronik “papuloskuamoz” hastaliktir. Vakalarin cogunun kendine has bir klinik gorunumu vardir fakat bircok atipik tablo gorulebilir. Bu lezyonlarin ortak noktasi ortasi gumusi bir pullanma gosteren kucuk eritemli papuller seklindeki uniter lezyonlaridir. Bu papuller, plaklar olusturacak sekilde birlesirler. Gumusi pullanmalar parakeratotik stratum korneum icinde notrofiller icerir. Notrofiller Zumbuch’un akut pustuler psoriazisinde deride pustul, hatta “pu golcukleri” olusturacak kadar yogun olabilir. Psoriazis vulgaris’ in pullanan plaklari diz ve dirsekler gibi travma ve surtunmeye acik bolgelerde daha siktir fakat sacli deriyi veya diger bolgeleri de tutabilirler. El, ayak ve tirnaklar etkilenebilir. Bu hastalarin hayati tehdit edici ya da von Zumbusch formundaki gibi tum vucutta pustuller, ates, elektrolit bozukluklari ve periferik notropeniyle seyreden eritroderma olusturmayan kronik ve oldukca stabil bir psoriazis formu vardir.

Tedavi edilmeyen agir hastalarda hipoalbuminemi, elektrolit kaybi ve sepsisten olum olusabilir.

Inverse psoriazis’ te plaklar baslica intertriginoz bolgeleri tutarlar. Hallopeau’nun acrodermatitis continua’ sinda psoriazis el ve ayaklara sinirlidir. Gebelikte alevlenen psoriazis yanlislikla “kacinilmasi gereken bir terim olan” “impetigo herpetiformis” seklinde isimlendirilir. Streptokok enfeksiyonlarindan sonra hastalikta alevlenme olabilir. Bir bolgeye uygulanan travma burada lezyon olusumuna sebep olabilir (Koebner isareti). Gumusi pullarin kazinmasi toplu igne ucu seklinde kanama noktalarinin belirmesine yol acabilir (Auspitz isareti). Andrew’nun pustuler bakterid’ i avuc ici ve ayak tabanlarina lokalize pustuler bir dermatit seklidir. Bu lezyonun pustuler psoriazis ile tartismali bir iliskisi bulunur ve sistemik antibiyotik tedavisine cevap verisiyle ayirdedilir.