Nefes Kokması ( Ağız Kokusu) Rehberi

Ağız kokusu , halitosis. Nefesin kötü kokmasıdır. sigara kullanımı veya nefes kokusuna yol açabilecek besinlerin alınması gibi görünürde bir sebep olmadığı halde devam eden ağız kokusu varsa,nefes kokusuna başka belirtiler eşlik ediyorsa durum ciddiye alınmalıdır. Bazı hastalıklar spesifik nefes kokusuna sebep olabilirler. Vücut solunum yoluyla fazla asetonu atarken meyvemsi bir koku ortaya çıkar. Bu yaşamı tehdit edici potansiyele sahip olabilen ketoasidoz için karakteristik bir bulgudur. Özellikle barsak tıkanması durumunda uzamış kusmaya bağlı olarak nefes dışkı gibi kokabilir. Geçici olarak nazogastik tüp ( burun veya ağız yoluyla mideye sokulan bir tüptür ) takılmış kişilerde de bu tür bir koku ortaya çıkabilir. Kronik böbrek yetersizliği olan insanlarda ise nefes amonyak gibi kokabilir.

Sık rastlanan nedenleri çiğ soğan , sarmısak yenmesi özellikle yüksek dozda vitamin alınması diş temizliğinin iyi yapılmaması sigara içilmesi diş çürükleri alkolizm sinüzit boğaz enfeksiyonu Sjögren sendromu jinjivit , jinjivostomatit gibi dişeti hastalıkları diş abseleri akciğer enfeksiyonu burunda yabancı cisimler ( özellikle çocuklarda ) ilaçlar hastalıklar akut böbrek yetersizliği barsak tıkanıklığı akut nekrotizan ülseratif jinjivit akut nekrotizan ülseratif mukozit bronşektazi diabetes mellitus ( şeker hastalığı ) kronik böbrek yetersizliği mide kanseri diabetik ketoasidoz akciğer abseleri hepatik ansefalopati yemek borusu kanseri gastrojejunokolik fistüller ( mide-ince barsak arasındaki geçitler ) periodontal hastalıklar, farenjit ve Zenker divertikülüdür.

NOT : Nefes kokmasının başka sebepleri de vardır. Bu liste hepsini içermemektedir. Sebepler hem kişinin yaşı , cinsiyeti hem de belirtinin özelliği , zamanı , kötüleştiren faktörler , iyileştiren faktörler ve beraberindeki şikayetler gibi spesifik karakterleriyle değişiklik gösterebilir.

• diş temizliğine dikkat edilmelidir. Özellikle diş ipliği kullanılmalıdır.
• taze maydanoz ve nane nefes kokusunun giderilmesinde sıklıkla etkili olabilmektedir.
• sigara içilmemelidir.
• altta yatan sebebe yönelik hazırlanan reçeteye uyulmalıdır.

Tıbbi hikaye soruları şunları içerebilir : özelliği meyvemsi veya tatlı bir koku mu ? amonyak veya idrar gibi mi kokuyor ? balık gibi mi kokuyor ? alkol gibi mi kokuyor ? dışkı gibi mi kokuyor ? kötüleştiren faktörler yakın bir zamanda sarmısak , baharatlı gıdalar veya koku yapıcı herhangi bir şey yediniz mi ? vitamin kullanıyor musunuz ? sigara içiyor musunuz ? tıbbi hikaye yakın zamanda boğaz enfeksiyonu , sinüzit , diş absesi veya benzeri bir hastalık geçirdiniz mi ?

Tanısal testler şunları içerebilir : endoskopi ( özofagogastroduodenoskopi ) karın filmi göğüs filmi

Ağız kokusu, tıbbi ifadeyle HALİTOSİS erişkin bireylerin yarısının hayat boyu en az bir defada olsa karşılaştıkları tatsız bir durumdur.  Çoğu kez kişinin kendisi veya etrafındakiler tarafından farkedilen ve pisikolojik olarak sıkıntı yaratan halitosis, ağız içi nedenlere; düşük oranda ise bazı sistemik vücut hastalıklarına bağlı olarak karşımıza çıkmaktadır.

AĞIZ KOKUSUNUN SEBEPLERİ:

Alt solunum yolu enfeksiyonları, açlık, diabet, radyoterapi ve yaşlanmaya bağlı olarak tükrük miktarında azalma, böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları, mide-barsak kanserleri ve bazı ilaçların alınımı ile ağız dışı kaynaklı halitosis meydana gelmektedir. Bu arada alınan gıdaların etkisini de unutmamak gerekir. Soğan, sarımsak, alkol ve baharatlı gıdalar vücut sıvılarına ve tükrüğe karışırken, nefes yoluyla da ağız kokusuna neden olabilmektedir.

LOKAL FAKTÖRLER:

• Dişeti iltihabı, diş çürükleri ve bu bölgelerde biriken gıdaların kokuşması,
• Bademcik ve tükrük bezi iltihapları, ağız içi kanserler
• Ağız kuruluğuna neden olan tükrük azlığı ve kalitesindeki düşüş

Yapılan araştırmalar göstermiştir ki dil kökü ve dilin üst yüzeyindeki yarıklar kötü kokuya sebep olan sülfür bileşiklerini üreten bakterileri barındırmaktadır. Yani dilimizi de ağız kokusunun en büyük etkenlerinden biri olarak saymamız gerekmektedir.

AĞIZ KOKUSUNUN TEDAVİSİ:

Tedavide ilk aşama ağız kokusunun kaynağının tespit edilmesidir. Ayrıntılı bir ağız içi muayenesi ile çürük dişler, eskimiş ve bakımsız protezler, dişeti iltihabı ve diş taşlarının varlığı tespit edilir. Halitosis etkeni olduğu düşünülen diş ve dişeti hastalıkları tedavi edilir.
Bu aşamada hastaya düşen en önemli görev ağız hijyenini en üst seviyede tutmasıdır. Günde 2 kere ve en az 2 şer dakika dişleri dikkatli bir biçimde fırçalamak, yatmadan önce dişler fırçalandıktan sonra diş ipi kullanarak mekanik temizliği tamamlamak gerekmektedir. Yine her fırçalama sonunda dilin üst yüzeyinin ve dil köküne yakın olan kısmın fırçalanması ağız kokusunun % 75 oranda azalmasını sağlayacaktır. Gerekli görüldüğü taktirde diş hekiminizin vereceği antibakteriyel gargaraların kullanımı da bakteri florasını kontrol altına alacaktır. Ayrıca kullanılan protezlerin bakımı kesinlikle ihmal edilmemelidir. Eski ve bakım yapılamayacak düzeyde olan protezler ise mutlaka yenilenmelidir.
Tüm bu uygulamalara rağmen ağız kokusu halen devamlılık arzediyorsa genele yönelerek KBB ve dahiliye uzmanlarının konsultasyonu ile gerekli kan tahlilleri ve laboratuar tetkikleri yapılmalı ve alınan sonuca yönelik tedaviye başlanmalıdır.