Kolik nedir?
Herhangi bir sağlık sorunu olmayan sağlıklı bebekte, her tür kontrol edilemeyen ağrıya “kolik” denir. Bu durum, bebeklerin ortalama %20’sinde mevcuttur.
- Bu bebekler, günde ortalama 3 saatten fazla ağlarlar,
- Bu durum, haftada 3 günden fazla tekrarlar.
İlk bebekle sonrakiler arasında, kız bebekle erkek bebek arasında sıklık farkı yoktur. Tedavi gerektiren herhangi bir tıbbi soruna bağlı olmamasına rağmen, belki anne-babaların en sık doktora başvurma nedeni budur, aileyi en çok gaz sancıları telaşlandırır. Önceleri korkuyla karışık bir telaş; “Acaba anlaşılamayan bir sorun mu var?” Daha sonra ne pahasına olursa olsun bu sancıyı dindirip bebeği rahatlatma isteği.
Bebekte kolik -gaz sancısı olup olmadığı nasıl anlaşılır?
Bebeklerin tamamı ara sıra ağlar, ağlamayanı yoktur. Her ağlamasının da, mutlaka hemen o anda çözümlenebilecek bir nedeni de olmayabilir. Ancak bu ağlama, günde iki-iki buçuk saati geçmez. Ancak gazlı bebek;
- Sürekli ağlama 3 saatten fazla sürer,
- Genellikle saat 18.00-24.00 arasında olur, akşam saatlerinde şiddetlenir,
- Bebek son derece huzursuzdur,
- Bacaklarını çeker, gaz çıkarır.
Gaz sancıları, bebek 2 haftalık olduğunda başlar, 4. haftada şiddetlenir, 3. Ayda büyük ölçüde kaybolur. Ne yazık ki, az sayıda bebekte, 6-9. aya dek devam edebilir.
Neden bazı bebeklerde kolik vardır?
Yıllardır bu soruya cevap aranıyor. En çok suçlanan da, bebeklerin henüz gelişmemiş sindirim sistemi. Bebeğin emdiği anne sütü yada mamanın parçalanıp sindirilebilmesi için gereken barsak ve pankreastan salgılanan kimi maddeler vardır; biz bunlara “enzim” diyoruz. Bebeklerde, ilk aylarda sindirim enzimleri son derece azdır.
Kolik tehlikeli midir?
Hayır, ev halkını huzursuz edip uykusuz bırakmak dışında hiç bir tehlikesi yoktur! Tek bir şartla; bir çocuk hastalıkları uzmanı tarafından, ağlama ve huzursuzluğun fıtık vb. herhangi bir nedene bağlı olmadığının belirlenmesi gerekir.
Gaz sancısı olan bebekler, sağlıklı bebeklerdir, ortalamanın üzerinde büyür ve gelişirler, gaz sancılarından herhangi bir zarar görmezler.
Annenin beslenmesi ile bebeğin gazı arasında ilişki var mıdır?
Kolik, gerek anne sütü gerekse formül mama ile beslenen bebeklerde görülebilir. Emziren anneler, genellikle kendi yedikleri ile bebekte gaz sancızı düzeyi arasında bir ilişki olduğunu farkederler. Örneğin, inek sütü içtikleri zaman bebek daha huzursuzdur. Şiddetli gaz sancısı çeken bebek varlığında, annenin inek sütü ve süt ürünlerini bir kaç gün keserek bir değişiklik olup olmadığını gözlemlemelidirler. Değişiklik yoksa, rahatça süt içmeye devam edebilirsiniz, çünkü emziren anne diyetinde günde 500 mililitre süt olması aslında kalsiyum ihtiyacının karşılanması açısından gereklidir.
Kimi anneler, baharatlı gıdaları, buğday ürünlerini, kimi sebzeleri kolikten sorumlu tutarlar. Bunda da gerçeklik payı vardır. Alkol ile çay-kahve de şüpheli maddelerdendir. Baharatlı gıdalardan, kuru fasülye,nohut, lahana, karnıbahar, brokoli, sarmısak gibi gıdalardan bir kaç gün uzak durmak yarar sağlayabilir. Yarar görürseniz, birer birer, 3-4 gün ara ile saydığımız gıdaları diyetinize ekleyerek, bebeğin tepkisine göre hangisinin gaz yaptığını saptamaya çalışın, ve ondan uzak durun.
Formül mama ile beslenen bebeklerde yapılacaklar daha sınırlı; doktorunuzla görüşerek, daha az gaz yapıcı bir mama kullanmaya başlayın.
Bir de, bebeğin beslenme sırasında hava yutmasından sakınmak gerekir, gerek biberon gerekse anne sütüyle beslenen bebeklerde, emerken hava yutturmamaya dikkat! Meme başını, etrafındaki kahverengi alanla birlikte, olabildiğince geniş olarak bebeğin ağzına verin, yanlardan hava yutmasın; biberon alıyorsa, biberonu yatay değil de, dik tutun, bebeğe sadece mama gitsin, hava yutmasın.
| Dr. S. Altan Yaşar |
kaynak:Anneçocuk
İNFANTİL KOLİK (“GAZ SANCISI”)
Yazan: Dr. Nurdan Yıldız
Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Nurdan Yıldız:
Dr. Nurdan Yıldız 1967 Gönen doğumludur. 1995 yılında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ihtisasını tamamladıktan sonra Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde Çocuk Nefrolojisi üstihtisası yapmıştır.
Halen SSK Göztepe Eğitim Hastanesi’ nde Çocuk Nefroloji uzmanı olarak ve serbest hekim olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
Gaz sancısı olarak bilinen infantil kolik 3 ayın altındaki bebeklerin % 10-30’unda görülmektedir. Genellikle 3-4 haftalıkken başlar ve 3 aya kadar devam eder. Bazen 5-6 aya kadar sürebilir. Bugün için kesin bir tedavi yöntemi yoktur. Uygulanan tedaviler bazı çocuklarda yararlı olabilir.
Gazlı bebeklerin stresli ailelerde daha çok görüldüğüne dair araştırmalar vardır. Bebeği mümkün olduğunca rahat, sakin ve gürültüsüz bir ortamda bulundurmak gereklidir.
Sizin bebeğiniz anne sütüyle beslendiği için beslenme modelini değiştirmeye gerek yoktur. Biberonla beslenen bebeklerde gaz sancıları daha sık görülmektedir. Ancak beslenme yöntemi de önemlidir.
Hızlı emen iştahlı bebekler daha fazla hava yuttuğundan bunlarda gaz sancısı daha fazla görülmektedir. Bebeği mümkün olduğunca sessiz bir ortamda sakin emzirmek yararlı olabilir.
Annenin beslenmesine dikkat etmesi gereklidir. Süt ve süt ürünleri ile yumurtayı azaltmak etkli olabilir. Bunun dışında annede gaz yaptığı bilinen bazı yiyeceklerden (kuru fasulye, barbunya, bulgur, mercimek vb.) de kaçınılmalıdır.
Bebeği ağladığı zaman kucağınıza alarak yalnız olmadığını hissettiriniz. Bebeği daha sık beslemek ve emzik kullanmak da denenebilir . Emme ile bebeğin gaz çıkarması kolaylaşabilir. Yine bebeğinizin karnına ılık havlu (yakmayacak sıcaklıkta olmasına dikkat ediniz) koymak ve yüzüstü yatırarak sırt ve belini okşayarak masaj yapmak yararlı olacaktır.
Bütün bu uygulamaların dışında ilaç tedavisi uygulanabilir.
İki tip ilaç tedavisi vardır:
Birincisi bebeğe zararlı olmayan, yan etkisi pek görülmeyen ilaçlardır. Bu grupta en sık kullanılanı simetikon’ dur. Piyasa da METSİL veya ithal formu SUB-SİMPLEX ismiyle bulunmaktadır. Metsil damla günde 4 defa 8 damla ya kadar verilebilmektedir. Etkinliği ancak birkaç günlük düzenli kullanımdan sonra görülür.
Yine çocuklar için hazırlanmış karbonatlı formüllerde vardır. NURSE HARVEY’s bunlar içinde en sık kullanılanıdır.
Bazı çocuklarda her iki ilacın da hiçbir yararı olmayabilir.
İkinci grup ilaçlar arasında ise barsak hareketlerini azaltan bazı ilaçlar bulunmaktadır. Ancak bunlar ciddi ilaçlar olup önemli yan etkileri bulunmaktadır. Çok ciddi vakalar için sadece doktor kontrolünde kullanılabilir.
Bebeğe bakan kişilerin bu gergin dönemde daha sabırlı olabilmeleri için ruhsal dengelerini mümkün olduğunca korumaları ve bunun için küçük aralar vererek kendilerine zaman ayırmaları gereklidir.
Dr. Nurdan Yıldız
