Amniyosentez Nedir Rehberi
Amniyosentez(amniosentez) çeşitli yöntemler ile bebeğin amniyon kesesinin içine girilerek bir miktar sıvı alınması demektir. Amniyon mayii gebeliğin 12. haftasına gelindiğinde yaklaşık 50 ml civarında, 16-20 gebelik haftalarında 200-400 ml civarındadır. 36-38. gebelik haftalarında 1 litre olan miktar doğuma doğru bir miktar azalma gösterir. Amniyon mayii karakteri ve biyokimyasal yapısı sürekli bir değişim içindedir. Bu mayii dinamik bir yapıdır. Fetusa ait pekçok hücre ve salgı bu materyal içinde yer alır. Amniyosentez ile elde edilen mayii içerindeki fetus kaynaklı hüceler ile genetik bazı bozukluklar araştırılır. Sıvı kısmı ise bebeğin metabolizması hakkında bilgi verir. Amniyosentez, diğer testlerde bulunan bir anormalliğin geçici teşhisinin doğrulanmasına yardımcı olur. Ayrıca bir fetüsün şüphelenilen anormalliğe sahip olmadığını da bulabilir. Bu, çiftlerin hamileliğin geri kalanını planlamalarına ve seçeneklerini değerlendirmelerine olanak tanır.
Amniyosentez, test veya tedavi için uterustan amniyotik sıvının çıkarılmasını içeren bir tekniktir. Hamilelik sırasında fetüsü çevreleyen ve koruyan sıvı, amniyotik sıvı olarak bilinir. Bu sıvıda fetal hücreler ve proteinler bulunur. Genetik bir durum veya doğum kusuru olan bir bebeğe sahip olma şansınız ortalamanın üzerindeyse doktorunuz amniyosentez önerebilir. Amniyosentez bazı sorunları tespit edebilse de bebeğinizin sağlıklı doğmasını garanti edemez. Bunu hiçbir test yapamaz. Amniyosentez genellikle ağrılı değildir, ancak işlem sırasında kendinizi rahatsız hissedebilirsiniz. Bazı kadınlar, iğne çıkarıldığında adet ağrısına benzer bir ağrı veya baskı hissetmeyi tarif eder.
Amniyosentez yapılmasını gerektiren durumlar
Amniyosentez kromozom anomalilerinin, metabolik hastalıkların, genetik hastalıkların saptanması ve fetusun olgunlaşmasının değerlendirilmesi maksadı ile yapılır. Amniyosentezin gerekli olduğu durumlar şunlardır:
- 35 yaştan büyük anne adayları (eskiden bu durumda her zaman amniyosentez yapılırken artık sadece tarama testlerinde şüpheli sonuç çıkan gebelere önerilmektedir)
- Erken tanı testlerinde bebek ile ilgili problem riski yüksek çıkanlar
- Daha önceden Down sendromlu yada başka bir genetik problemli bebek doğuranlar
- Bebeği etkileyebilecek kalıtsal hastalığı olanlar
- Beyin ya da omurga problemli çocuk doğuranlar
- Anne ya da baba adayında genetik problem açısından aile öyküsü pozitif olanlar
- 3 ya da daha fazla sayıda düşük yapanlar
Ayrıca gebeliğin ileri dönemlerinde bebeğin akciğer gelişimini tamamlayıp tamamlamadığını anlamak maksadı ile de yapılabilir.
Amniyosentez sırasında ne olur?
Amniyosentez ayakta tedavi bazında veya hastanede kalış sırasında yapılabilir. Prosedürler durumunuza ve doktorunuzun uygulamalarına bağlı olarak değişebilir.
Genel olarak, bir amniyosentez bu süreci takip eder:
- Tamamen veya belden aşağı soyunmanız ve bir hastane önlüğü giymeniz gerekecektir. Bir muayene masasına uzanmanız ve ellerinizi başınızın arkasına koymanız istenecektir.Tansiyonunuz, nabzınız ve solunum hızınız kontrol edilecektir.
- Fetal kalp atış hızını kontrol etmek için bir ultrason kullanılacaktır; plasenta, fetüs ve göbek kordonunun konumu; ve bir amniyotik sıvı cebi bulmak için.
- Karnınız antiseptik ile temizlenecektir. İşlem sırasında karnınızdaki steril bölgeye dokunmamanız söylenecektir.
Uyuşturucu bir ilaç enjekte edilirse iğne battığını hissedeceksiniz. Bu kısa süreli sızlamaya neden olabilir. - Cildiniz uyuştuğunda, uzun, ince, içi boş bir iğneyi cildinizden rahme ve amniyotik keseye yönlendirmeye yardımcı olmak için bir ultrason kullanılacaktır. Bu biraz acı verici olabilir. İğne rahme girerken biraz kramp hissedebilirsiniz.
- Doktor, az miktarda amniyotik sıvıyı bir şırıngaya çekecektir. Miktar, yapılacak testin türüne bağlıdır, ancak genellikle bir onstan fazla kaldırılmaz. Vücudunuz, alınan miktarın yerine sıvı üretecektir. Sıvı çıkarılırken bir çekme veya çekme hissi hissedebilirsiniz.
- İğne çıkarılacaktır.
- Amniyotik sıvı, ışıktan korunan özel bir kaba konacak ve laboratuvara gönderilecek.
- İğne bölgesine bir bandaj yerleştirilecektir.
- Fetüsün kalp atış hızı ve yaşamsal belirtileriniz kontrol edilecektir.
- Rh negatifseniz, Rh negatif annenin antikorlarının Rh pozitif fetal kan hücrelerine saldırmasını engelleyebilecek özel bir enjeksiyon olan Rhogam verilebilir.
Amniyosentez (amniyotik sıvı testi veya AFT), fetal dokular içeren az miktarda amniyotik sıvının örneklendiği ve kromozomal anormallikler ve fetal enfeksiyonlar için test edildiği tıbbi bir prosedür.
Klasik Amniyosentez
Klasik amniyosentezde 16-20 gebelik haftalarında yaklaşık 20 ml sıvı alınarak yapılır. İşlem lokal anestezi altında steril şartlarda ve ultrason eşliğinde yapılır.Çoğu zaman tek bir iğne darbesi ile girildiğinden lokal anestezi yapılıp yapılmaması tartışmalıdır.Önemli olan sıvıya kan karışmamasıdır.
Amniosentezin riskleri neledir?
Komplikasyonlarına bakıldığında bunlardan en önemlisi bebeğin kaybedilmesidir. Amniyosentez fetal kaybı %0,3-1,0 oranında arttırmaktadır. Komplikasyonlar annede, rahimde, plasentada ve fetusda olmak üzere 4 başlık altında incelenir. Annede cilt altına kanama, barsak veya mesane zedelenmesi ve enfeksiyon olabilir. Amniyosentez rahim dokusunda kanamalara ve rahimde kasılmalara yol açabilir. Yine işleme bağlı olarak plasentada kanama, enfeksiyon görülebilir. Fetusda yarattığı komplikasyonlar ise düşük ya da erken doğum, fetusun iğne ile isabet alması sonucu sakatlık ya da gelişme geriliği olarak sayılabilir. Ancak tüm bu komplikasyonlar son derece nadir görülürler.
İşlem sonrası anne adayı en az 24 saat gözlenmelidir.Eğer kan uyuşmazlığı var ise işlem sonrası koruyucu tedavi yapılmalıdır.
Erken Amniyosentez
Gebeliğin 10-14. haftalarında yapılan amniyosentezdir. Oldukça yeni bir tekniktir. Daha erken dönemde tanı konulmasını sağladığı halde işlem sonrası düşük olasılığı yüksektir. Fetal kaybı % 2.5-4.0 arttırır.
Geç Amniyosentez
24. gebelik haftasından sonra yapılan amniyosentezdir. Amacı anomalilerin tespitinden çok bebeğin akciğer gelişiminin saptanmasıdır. Günümüzde kullanım alanı kalmamıştır.
