Akraba evlilikleri Rehberi
Akraba evliliği, çoğunlukla Orta Doğu, Batı Asya ve Kuzey Afrika’da ikamet eden dünya nüfusunun beşte biri arasında ve ayrıca şu anda Kuzey Amerika, Avrupa ve Avustralya’da ikamet eden bu topluluklardan gelen göçmenler arasında köklü bir sosyal eğilimdir. Çocuklarda konjenital ve genetik bozuklukların önlenmesine ilişkin artan kamu bilinci, yüksek oranda akrabalık ilişkisi bulunan topluluklarda evlilik ve üremeyi düşünen artan sayıda çifti, akrabalık konusunda danışmanlık aramaya itiyor. Birinci basamak sağlık hizmeti sunucuları, çocuklarına yönelik beklenen sağlık riskleri hakkındaki sorularına yanıt arayan akraba çiftleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Akraba evliliğine ilişkin gebelik öncesi ve evlilik öncesi danışmanlık, özellikle akrabalık oranı yüksek popülasyonlarda sağlık hizmeti sunucularının eğitiminin bir parçası olmalıdır.
Akraba evliliklerinde daha yüksek risk vardır: kanser, zihinsel bozukluklar, kalp hastalıkları, mide-bağırsak bozuklukları, hipertansiyon, işitme kaybı ve şeker hastalığı.
Bildirilen tüm hastalıklar akraba evliliklerinde daha sıktır. Akraba evliliği, çocuklarda bilişsel güçlükler, kalp kusurları ve işitme bozukluklarının yanı sıra diğer genetik kalıtsal hastalıklarla sonuçlanabilir. Akraba evliliği neden genetik bir bozukluktur? Akraba evlilikleri, kan akrabaları arasındaki evlilikler olarak tanımlanır; bununla birlikte, genetikçiler genellikle bu terimi ikinci kuzenler veya daha yakınları arasındaki birliktelikleri ifade etmek için kullanırlar. Akraba evliliği, doğuştan anomaliler ve otozomal çekinik hastalık riskini artırır; ilişki ne kadar yakınsa risk o kadar yüksektir.
Akraba evlilikleri kültürel olarak neden tercih edilir?
Akraba evliliklerinin tercih edilmesinde gösterilen asıl nedenler öncelikle sosyaldir. Akraba evliliği oranlarının yüksek olduğu topluluklarda, sosyolojik araştırmalar, akraba evliliğinin, evlilik öncesi ile aynı sosyal ilişkileri paylaşan karı koca arasındaki uyum ve çift ile diğer aile arasındaki uyum nedeniyle çiftlerin istikrarını sağlayabileceğini göstermektedir. üyeler. Akraba evliliği, eşin ihtiyaç duyduğunda onu destekleyebilecek kayınpederleriyle daha iyi ilişkisi de dahil olmak üzere, kadının statüsü için daha elverişli olabilir. Aile içinde evlenmenin sağlık ve mali konularda gizli belirsizliklerin olasılığını azalttığına dair genel bir kanı vardır. Akraba evliliğinin, kültürel değerlerin aktarımı ve kültürel devamlılık için mükemmel fırsatlar sağladığı, akraba evliliğinin aile bağlarını güçlendirdiği ve aile dayanışmasını güçlendirdiğine inanılmaktadır
Her insanda 23 çift kromozom vardır. Her bir çift kromozomun bir tanesi anneden, diğeri babadan gelmektedir.
Kromozomlar, kalıtımımızla ilgili olan DNA’yı içerir. DNA’nın fonksiyonel ürün kodlayan bölümler ise Gen denir. Herbir kromozomda binlerce gen vardır. Her gen, kromozom üzerinde özel bir yere sahiptir. Genler bir kuşaktan diğerine aktarılan kalıtsal birimlerdir. Bazı hastalıkların ortaya çıkmasında sadece anneden veya babadan bozuk gen aktarılması yeterliyken, bazı hastalıklarda hem anneden hem de babadan bozuk olan genin alınması sonucu hastalık ortaya çıkar. Böyle bir durumda anne ve baba sağlıklı olabilirler, ancak bozuk gen taşımaktadırlar; yani tıp dilinde Heterozigot olarak adlandırdığımız durum söz konusudur.
Hastalığın ortaya çıktığı çocuk ise Homozigot’tur yani her iki bozuk genide aldığı için hasta olmuştur.
İşte bu kalıtıma Otozomal Resesif Kalıtım denmektedir. Otozomal resesif kalıtımda, aynı bozuk geni taşıyan anne ve babanın hasta çocuk sahibi olma ihtimali %25’tir. Akraba evliliklerinde, hem annenin hem babanın aynı bozuk geni taşıma ihtimali, akraba evliliği yapmayan diğer kişilere oranla daha yüksek olduğu için, çocuğun da hasta doğma ihtimali, normal populasyona göre artmıştır. Bununla beraber, düşük ve ölü doğum ihtimali de artmıştır.
Son yıllarda yapılmaya başlanan calışmalar, ülkemizdeki kan yakını evlilik oranını %21-40 arasında belirlemiştir. Almanya’da ise bu oran sadece %0,1- 0,3 arasındadır.
Akraba evliliği yapmış anne adaylarına tavsiyem, gebelikleri sırasında genetik danışma almaları olacaktır.
Akraba evliliğinin en yüksek olduğu beş ülke hangileridir?
Son araştırmalar, akraba evliliklerinin yaygınlığının
- Ürdün’de %51-58
- Kuveyt’te %54
- Tunus ve Fas’ta %49 ila %33
- Suudi Arabistan’da %58
- Birleşik Arap Emirlikleri’nde %50
- Katar’da %52
- %40-47 Yemen
- Umman’da %50 .
